تهران نیوز: به‌عنوان نخستین سؤال، بفرمایید که رویکرد کلی حوزه علمیه خواهران شهریار در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی چیست و چه جایگاهی در برنامه‌های آموزشی و تربیتی شما دارد؟

ترابی: حوزه علمیه خواهران شهریار، مأموریت‌محور و نیازمحور طراحی شده است و ما در این مجموعه باور داریم که ارتقای معرفت دینی و غنای فرهنگی طلاب بدون مطالعه هدفمند، مستمر و عمیق امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل، توسعه فرهنگ کتابخوانی را در ردیف اولویت‌های اصلی آموزشی، پژوهشی و تربیتی خود قرار داده‌ایم.

در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی دقیق، مجموعه‌ای از اقدامات ساختاری و مهارتی را دنبال کرده‌ایم تا مطالعه از یک رفتار پراکنده و فردی، به یک روند هدایت‌شده و پایدار تبدیل شود. این نگاه سبب شده است که امروز کتاب و مطالعه، یکی از مؤلفه‌های اصلی رشد علمی و تربیتی طلاب ما باشد.

تهران نیوز: اشاره کردید که مطالعه باید هدایت‌شده و هدفمند باشد. این هدایت چگونه انجام می‌شود و چه برنامه‌هایی برای آن دارید؟

ترابی: یکی از مهم‌ترین اقدامات ما، بازطراحی نظام مطالعاتی طلاب بر اساس نیازهای روز آموزشی و پژوهشی است. در این طرح، برای هر مقطع تحصیلی، سرفصل‌های مطالعاتی مشخصی تعریف شده و طلاب به‌صورت منظم «کاربرگ مطالعه»، «برنامه هفتگی کتابخوانی» و «برنامه پیوسته مرور و تحلیل» دریافت می‌کنند.

این طرح کمک می‌کند که مطالعه از شکل پراکنده خارج شود و به یک جریان مستمر تبدیل گردد. طالب علم، باید بتواند مسیر رشد خود را دنبال کند و بداند در هر مرحله، چه نوع منابعی را و با چه کیفیتی مطالعه کند؛ این همان چیزی است که ما در ساختار جدید طراحی کرده‌ایم.

تهران نیوز: آیا صرف تعیین منابع کافی است؟ یا طلاب نیاز به آموزش مهارت‌های مطالعه نیز دارند؟

ترابی: قطعاً کافی نیست. یکی از جدی‌ترین کاستی‌ها در مطالعه، فقدان مهارت است. به همین دلیل، ما کارگاه‌های مختلفی را طراحی و اجرا کرده‌ایم؛ از جمله کارگاه «روش صحیح مطالعه متون دینی»، «شیوه‌های خلاصه‌نویسی و فیش‌برداری»، «آیین پژوهش و جست‌وجوی علمی» و «نقد و تحلیل کتاب».

هدف ما این است که طلبه تنها مصرف‌کننده متن نباشد، بلکه بتواند از مطالعه، تولید فکر و تحلیل علمی به دست آورد. این مهارت‌افزایی‌ها سبب شده است که کیفیت علمی و پژوهشی طلاب به‌طور محسوسی ارتقا پیدا کند.

تهران نیوز: در حوزه فعالیت‌های فرهنگی چه اقداماتی برای ارتقای انگیزه مطالعه انجام شده است؟

ترابی: ما اعتقاد داریم که کتابخوانی بدون ایجاد محیط انگیزشی پایدار نمی‌ماند. از همین رو، برنامه‌های فرهنگی گسترده‌ای داریم؛ از جمله نشست‌های تخصصی نقد کتاب، دعوت از نویسندگان و پژوهشگران دینی، برگزاری کارگاه‌های موضوعی و نیز نمایشگاه‌های کتاب به‌ویژه نمایشگاه‌های مناسبتی و تخصصی.
همچنین کتابخانه حوزه را به‌صورت مداوم به‌روزرسانی کرده‌ایم.

منابع تخصصی حوزه زن و خانواده، تاریخ اسلام، تفسیر، مطالعات تمدنی و… به شکل جدی تقویت شده تا طلاب در مسیر علمی خود پشتیبانی بهتری داشته باشند.

تهران نیوز: به نظر می‌رسد رویکرد شما صرفاً آموزشی نیست. مطالعه در برنامه‌های تربیتی حوزه چه جایگاهی دارد؟

ترابی: بله، دقیقاً. ما در حوزه شهریار به یک اصل اعتقاد داریم: مطالعه صرفاً فعالیت علمی نیست؛ یک فرآیند تربیتی و هویتی است.

در حلقه‌های معرفتی، جلسات اخلاق، فعالیت‌های تربیتی و حتی برنامه‌های مهارتی، کتاب محور گفتگو، تحلیل و تمرین فکری است. وقتی کتاب در برنامه‌های تربیتی قرار می‌گیرد، طلاب به‌طور طبیعی به سمت مطالعه پایدار حرکت می‌کنند و مطالعه تبدیل به بخشی از هویت طلبگی آنان می‌شود.

به همین دلیل است که می‌گویم تربیت طلبه تراز انقلاب اسلامی بدون مطالعه‌محوری ممکن نیست.

تهران نیوز: لطفاً درباره طرح‌ها و برنامه‌هایی که امسال در حوزه برای توسعه مطالعه اجرا خواهید کرد، توضیح دهید.

ترابی: امسال نیز برنامه‌های متعددی در حال اجراست. از جمله: پویش «کتاب‌یار» که با هدف ایجاد عادت مطالعه روزانه طراحی شده است. «سیر مطالعاتی مهارتی ویژه مبلغان» برای ارتقای توان تحلیل و تبلیغ طلاب.

«طرح مطالعات خانوادگی» که مطالعه را به فضای خانه و خانواده طلاب گسترش می‌دهد. این برنامه‌ها کمک می‌کند کتابخوانی نه‌تنها در مدرسه، بلکه در سبک زندگی طلاب جریان پیدا کند.

تهران نیوز: به چالش‌ها اشاره کنیم. امروز طلاب مانند بسیاری از جوانان تحت تأثیر فضای مجازی‌اند. این موضوع چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

ترابی: واقعیت این است که غلبه فضای مجازی و محتوای سریع‌مصرف، یکی از جدی‌ترین چالش‌های فرهنگ مطالعه است. این فضا فرصت تمرکز را کاهش می‌دهد و مطالعه عمیق را دشوار می‌کند. علاوه بر آن، بسیاری از طلاب در انتخاب منابع معتبر یا روش درست مطالعه و پژوهش ضعف دارند؛ همین مسئله سبب می‌شود مطالعه به نتیجه مطلوب نرسد.

اما ما برای این چالش‌ها راه‌حل‌هایی داریم؛ از جمله: توانمندسازی مهارتی طلاب، آموزش روش مطالعه و پژوهش، ارائه سیرهای مطالعاتی مشخص، ایجاد جذابیت از طریق حلقه‌های کتابخوانی، فراهم کردن محیط آرام مطالعه
اگر مطالعه از حالت «تکلیف» خارج شود و به بخشی از «هویت طلبگی» تبدیل گردد، طلاب به سمت مطالعه عمیق و هدفمند هدایت می‌شوند.

تهران نیوز: از نظر شما، بانوی طلبه برای رشد متوازن باید در چه حوزه‌هایی مطالعه داشته باشد؟

ترابی: طلاب خواهر باید در چند حوزه کلیدی مطالعه کنند که عبارت‌اند از:
۱. متون معرفتی اصیل؛ مانند اخلاق اسلامی، مبانی اعتقادات و آثار تربیتی علمای بزرگ.
۲. کتاب‌های حوزه زن و خانواده و سبک زندگی اسلامی که نقش مهمی در مأموریت فرهنگی و تبلیغی آنان دارد.
۳. منابع هویتی و تمدن‌ساز؛ از جمله سیره اهل‌بیت (ع)، تاریخ اسلام، اندیشه انقلاب اسلامی و آثار جریان‌ساز معاصر.
۴. کتاب‌های مهارتی شامل پژوهش، نقد، ارتباط مؤثر و تبلیغ.

تهران نیوز: و به عنوان سؤال پایانی، چه معیارهایی برای انتخاب کتاب مناسب طلاب دارید؟

ترابی: مهم‌ترین معیار، اعتبار علمی و اصالت منبع است؛ نویسنده و ناشر باید در تراز حوزه باشند.
معیار دوم، تناسب موضوع با نیازهای واقعی طلاب در عرصه‌های آموزشی، تربیتی و تبلیغی است.

همچنین عمق علمی، روش‌مندی در استدلال، روانی زبان و پرهیز از سطحی‌نگری از معیارهای مهم انتخاب کتاب هستند.

کتابی برای بانوی طلبه ارزشمند است که علاوه بر تقویت مبانی اعتقادی، قدرت تحلیل اجتماعی و توان پاسخ‌گویی به پرسش‌های نسل جدید را در او تقویت کند.
انتهای خبر/*