تهران نیوز: به نظر شما، این مذاکرات تا چه حد در راستای تأمین منافع ملی ایران پیش رفت؟ آیا با ادامه گفتگوها دستاوردهای ملموسی حاصل خواهد شد؟

کشاورز: از منظر منافع ملی ایران، که در چارچوب انقلابی شامل حفظ استقلال، عزت ملی، پیشرفت علمی و اقتصادی و تأمین امنیت کشور است، مذاکرات عمان در دور اول بیشتر به‌عنوان یک گام مقدماتی برای ارزیابی نیت طرف مقابل قابل‌تحلیل بوده تا مرحله‌ای که دستاوردهای ملموس داشته باشد. مذاکرات غیرمستقیم، همان‌گونه که در گزارش‌ها آمده، حدود دو ساعت و نیم طول کشیده و به تبادل دیدگاه‌های کلی پرداخته است. این سطح از گفتگوها معمولاً برای سنجش مواضع و تعیین چارچوب‌های اولیه است، نه دستیابی به توافقات عملی.

منافع ملی ایران در بوته آزمون

در راستای تأمین منافع ملی، چند نکته مثبت قابل‌ذکر است؛ حفظ موضع عزتمندانه ایران: ایران با تأکید بر مذاکرات غیرمستقیم و انتخاب قالب مذاکره مطابق خواست خود، توانسته استقلال و اقتدار دیپلماتیک خود را حفظ کند. این امر با تأکید رهبر انقلاب بر «مذاکره با حفظ عزت و اقتدار ملی» (بیانات در دیدار با کارگزاران نظام، 1394/04/20) همخوانی دارد.

تقویت موقعیت منطقه‌ای: میانجی‌گری عمان و اظهارات مثبت وزیر خارجه این کشور نشان‌دهنده جایگاه ایران به‌عنوان بازیگری تأثیرگذار در منطقه است که حتی رقبا ناچار به گفتگو با آن هستند.

تأثیر مثبت اقتصادی اولیه: تقویت ارزش ریال در برابر دلار و واکنش مثبت بازارهای داخلی (کاهش قیمت دلار و سکه) پس از مذاکرات، نشان‌دهنده اعتماد نسبی به دیپلماسی فعال ایران است.

با این‌حال نباید این نکات را بیش‌ازحد بزرگ‌نمایی کرد. تجربه برجام نشان داد که معطل کردن اقتصاد و معیشت کشور به مذاکرات، «سم مهلک» است و به امتیازدهی یک‌طرفه منجر می‌شود. رهبر انقلاب بارها هشدار داده‌اند که «تکیه به دشمن برای حل مشکلات اقتصادی کشور خطای بزرگی است» (بیانات در دیدار با مردم قم، 1397/10/19). بنابراین، هرگونه ارزیابی از پیشرفت مذاکرات باید با توجه به این تجربه تاریخی باشد. تاکنون هیچ نشانه‌ای از رفع تحریم‌ها یا اقدامات عملی آمریکا برای جبران خسارات ناشی از خروج از برجام گزارش نشده، و این موضوع نقطه ضعف اصلی مذاکرات کنونی است.

بررسی سناریوهای احتمالی مذاکرات عمان

درباره احتمال دستاوردهای ملموس با ادامه گفتگوها، چند سناریو قابل‌تصور است؛ سناریوی خوش‌بینانه: اگر آمریکا از رویکرد زیاده‌خواهانه خود عقب‌نشینی کند و به رفع تحریم‌ها و احترام به حقوق هسته‌ای ایران متعهد شود، امکان دستیابی به توافق محدود وجود دارد؛ اما این سناریو با توجه به سابقه آمریکا و اظهارات مقامات آن بعید به نظر می‌رسد.

سناریوی واقع‌بینانه: مذاکرات به‌صورت فرسایشی ادامه یابد، با هدف مدیریت تنش‌ها بدون دستاوردهای بزرگ. این سناریو محتمل‌تر است، زیرا آمریکا به دنبال حفظ فشار و ایران به دنبال حفظ استقلال خود است.

سناریوی بدبینانه: آمریکا با طرح خواسته‌های غیرواقعی یا نقض تعهدات، مذاکرات را به بن‌بست بکشاند، همان‌گونه که در گذشته تجربه شده است.

باید گفت ادامه مذاکرات تنها در صورتی می‌تواند به نفع ایران باشد که با حفظ اصول و خطوط قرمز (از جمله عدم توقف پیشرفت هسته‌ای، رفع کامل تحریم‌ها و تضمین‌های الزام‌آور) همراه باشد. همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند: «مذاکره اشکالی ندارد، اما باید با چشمان باز و با دقت کامل باشد تا منافع ملی تأمین شود» (بیانات در دیدار با دانشجویان، 1398/03/08). علاوه بر این، تکیه بر توان داخلی و اقتصاد مقاومتی، به‌عنوان راهبرد اصلی، باید در اولویت باشد تا کشور در برابر بدعهدی‌های احتمالی مصون بماند.

در مجموع، مذاکرات عمان تا این مرحله پیشرفت محدودی در راستای منافع ملی داشته و بیشتر به‌عنوان ابزاری برای سنجش طرف مقابل عمل کرده است. برای دستاوردهای ملموس، نیاز به اقدامات عملی از سوی آمریکا و هوشیاری کامل تیم مذاکره‌کننده ایران است. ما باید همان‌گونه که رهبری تأکید کرده‌اند، «با تکیه بر توان داخلی و حفظ عزت ملی، از هر فرصتی برای پیشبرد منافع کشور استفاده کنیم، اما فریب دشمن را نخوریم» (بیانات در دیدار با کارگزاران نظام، 1395/04/05).

تهران نیوز: چه گام‌های دیگری باید برداشته شود تا بتوان به یک توافق پایدار و جامع دست یافت؟

کشاورز: برای دستیابی به توافقی پایدار و جامع در مذاکرات عمان، ایران باید چند گام استراتژیک بردارد:

رفع کامل تحریم‌ها با راستی‌آزمایی: آمریکا باید تمام تحریم‌های نفتی، بانکی و تجاری را به‌صورت دائمی لغو کند. این لغو باید با نظارت بین‌المللی، مثل گزارش‌های سازمان ملل، تأیید شود. همچنین، ایران باید غرامت خسارات تحریم‌ها را مطالبه کند.

حفظ برنامه هسته‌ای: ایران باید برای ادامه غنی‌سازی برای مصارف صلح‌آمیز، حفظ تأسیسات کلیدی مثل فردو، و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته وارد مذاکره نشود.

محدودیت‌های بلندمدت، مانند سقف ذخیره اورانیوم در برجام، قابل‌قبول نیست. رهبر انقلاب فرمودند: «صنعت هسته‌ای نیاز قطعی آینده کشور است» (بیانات، 1393/04/17).

تضمین‌های الزام‌آور: توافق باید شامل مکانیزم‌هایی مثل «snapback معکوس» باشد تا در صورت نقض تعهدات آمریکا، ایران سریعاً به غنی‌سازی بالاتر بازگردد. تعهدات آمریکا باید از طریق مصوبه کنگره یا قطعنامه شورای امنیت الزام‌آور شود.

دیپلماسی فعال منطقه‌ای: همکاری با عمان به‌عنوان میانجی و تقویت روابط با چین، روسیه و بریکس، اهرم‌های ایران را افزایش می‌دهد. دیدار اخیر عراقچی با وزیر خارجه عمان نمونه‌ای از این دیپلماسی است.

اقتصاد مقاومتی: مذاکرات نباید اقتصاد را معطل کند. تقویت تولید داخلی و صادرات غیرنفتی، که در 2024 به 50 میلیارد دلار رسید، کشور را در برابر بدعهدی‌ها مصون می‌کند. رهبر انقلاب تأکید کردند: «اقتصاد مقاومتی، کشور را بیمه می‌کند» (بیانات، 1395/04/05).

اجماع داخلی: هماهنگی دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی، همراه با اطلاع‌رسانی شفاف به مردم، پشتوانه مذاکرات است.

مذاکرات باید با هوشیاری کامل پیش رود؛ همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند: «با چشمان باز و دل‌های هوشیار وارد مذاکره شوید» (بیانات، 1392/05/06). این گام‌ها، با تکیه بر توان داخلی، شانس توافقی عادلانه را بالا می‌برند.

تهران نیوز: مهم‌ترین خواسته‌ها و انتظارات مردم ایران از این مذاکرات چیست؟ آیا این مذاکرات تا کنون توانسته است به این انتظارات پاسخ دهد؟

کشاورز: مردم ایران انتظارات روشنی از مذاکرات عمان دارند: رفع کامل تحریم‌ها: مردم خواهان لغو تحریم‌های بانکی و نفتی هستند. ضمناً آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده نیز مطالبه جدی است.

حفظ عزت ملی: مذاکرات باید از موضع قدرت و بدون تحمیل باشد. مردم توافقی تحقیرآمیز را نمی‌پذیرند. رهبر انقلاب فرمودند: «ملت ایران در مذاکرات به دنبال عزت و پیشرفت است» (بیانات، 1397/10/19).

تداوم پیشرفت هسته‌ای: برنامه هسته‌ای، به‌ویژه غنی‌سازی و تأسیسات فردو، نماد خودکفایی است و مردم انتظار حفظ آن را دارند.

جبران خسارات: آمریکا باید خسارات تحریم‌ها، از جمله کاهش درآمدهای نفتی، را جبران کند، مثلاً با آزادسازی دارایی‌ها یا پرداخت غرامت.

شفافیت: مردم خواهان اطلاع‌رسانی دقیق از روند مذاکرات هستند تا از تکرار تجربه وعده‌های توخالی برجام جلوگیری شود.

وضعیت پاسخگویی مذاکرات: دور اول مذاکرات عمان (آوریل 2025) به دلیل مقدماتی بودن، هنوز به این انتظارات پاسخ کامل نداده. نکات مثبت شامل حفظ موضع عزتمندانه ایران، با مذاکرات غیرمستقیم است. اما رفع تحریم‌ها، جبران خسارات یا چارچوب مشخص برای برنامه هسته‌ای محقق نشده. اظهارات منابع داخلی درباره «شکاف زیاد» میان ایران و آمریکا نیز نگرانی‌هایی ایجاد کرده.

با تأکید رهبر انقلاب مبنی بر اینکه مذاکره باید به نتیجه ملموس منجر شود» (بیانات، 1398/03/08)؛ برای پاسخ به مردم، ایران باید با قاطعیت بر منافع ملی پافشاری کند و هم‌زمان به توان داخلی تکیه داشته باشد تا در برابر بدعهدی‌ها آسیب نبیند.

تقویت جایگاه منطقه‌ای ایران: مذاکرات، با نمایش دیپلماسی فعال ایران، جایگاه آن را به‌عنوان بازیگری کلیدی در منطقه تثبیت می‌کند. این امر می‌تواند همکاری با عراق، سوریه و لبنان را تقویت کند. رهبر انقلاب تأکید کردند که «دیپلماسی فعال با جهان، به‌ویژه همسایگان، از اولویت‌های ماست» (بیانات، 1396/05/11). مذاکرات عمان، اگر با عزت و اقتدار پیش رود، می‌تواند روابط ایران را با متحدانش تقویت و دشمنان را وادار به بازنگری در سیاست‌های خصمانه کند. اما ایران باید هوشیار باشد تا این مذاکرات به اهرمی برای فشار دیگر بازیگران تبدیل نشود.

تهران نیوز: چه تضمینی وجود دارد که توافق احتمالی با آمریکا، منافع بلندمدت ایران را تأمین کند و از تکرار تجربه‌های گذشته جلوگیری شود؟

کشاورز: برای تأمین منافع بلندمدت ایران و جلوگیری از تکرار تجربه‌هایی مانند بدعهدی آمریکا در برجام، چند تضمین کلیدی لازم است:

مکانیزم‌های حقوقی الزام‌آور: توافق باید شامل بندهایی باشد که نقض تعهدات توسط آمریکا را پرهزینه کند، مانند «snapback معکوس» که ایران را مجاز به بازگشت سریع به غنی‌سازی بالاتر (مانند 60 درصد) در صورت تخلف آمریکا کند. تعهدات آمریکا باید از طریق مصوبه کنگره یا قطعنامه شورای امنیت الزام‌آور شود.

رفع کامل تحریم‌ها با راستی‌آزمایی: لغو تحریم‌ها باید دائمی و قابل تأیید نهادهای بین‌المللی باشد. تجربه برجام نشان داد که تعلیق موقت تحریم‌ها بی‌فایده است.

تکیه بر توان داخلی: تقویت اقتصاد مقاومتی، مانند افزایش صادرات غیرنفتی (50 میلیارد دلار در 2024)، ایران را از وابستگی به توافق مصون می‌کند. رهبر انقلاب فرمودند: «اقتصاد مقاومتی، کشور را در برابر تکانه‌های خارجی بیمه می‌کند» (بیانات، 1395/04/05).

دیپلماسی متنوع: گسترش روابط با چین، روسیه و بریکس، اهرم‌های ایران را در برابر فشارهای آمریکا تقویت می‌کند. قرارداد 25 ساله با چین نمونه‌ای از این رویکرد است.

هوشیاری انقلابی: تیم مذاکره‌کننده باید با دقت و بدون خوش‌بینی کاذب عمل کند. رهبر انقلاب تأکید کردند: «با چشمان باز و دل‌های هوشیار وارد مذاکره شوید» (بیانات، 1392/05/06).

این تضمین‌ها، همراه با اجماع داخلی و شفافیت، می‌توانند منافع بلندمدت ایران را تأمین کنند. اما تجربه تاریخی نشان می‌دهد که اعتماد به آمریکا خطا بوده و هر توافقی باید با اقدامات عملی طرف مقابل سنجیده شود.

تهران نیوز: با در نظر گرفتن سابقه تحریم‌های بین‌المللی و یک‌جانبه علیه ایران، چه تضمین‌های حقوقی می‌توان برای جلوگیری از تکرار این تحریم‌ها در آینده مطالبه کرد؟

کشاورز: برای جلوگیری از تکرار تحریم‌های ظالمانه، ایران باید تضمین‌های حقوقی محکمی در توافق مطالبه کند:

الزام‌آور کردن تعهدات آمریکا: تعهدات رفع تحریم‌ها باید از طریق مصوبه کنگره یا قطعنامه شورای امنیت (تحت فصل هفتم منشور ملل متحد) الزام‌آور شوند تا از تأثیر تغییرات سیاسی، مثل روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، مصون بمانند.

مکانیزم تنبیهی در توافق: توافق باید شامل بندهایی باشد که نقض تعهدات را برای آمریکا پرهزینه کند، مانند بازگشت خودکار ایران به سطح غنی‌سازی بالا یا توقف همکاری با آژانس در صورت اعمال مجدد تحریم‌ها.

نظارت بین‌المللی: رفع تحریم‌ها باید توسط نهادهای بی‌طرف، مانند سازمان ملل یا یک کمیته مشترک بین‌المللی، راستی‌آزمایی شود. این نظارت باید دوطرفه باشد و شامل بررسی پایبندی آمریکا نیز شود.

غرامت برای خسارات گذشته: ایران باید مطالبه کند که آمریکا خسارات تحریم‌ها را جبران کند، مثلاً با آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده 

تنوع‌بخشی به شرکای تجاری: تقویت روابط تجاری با کشورهای غیرغربی، مثل چین و هند، وابستگی به غرب را کاهش می‌دهد و اثر تحریم‌های یک‌جانبه را کم می‌کند.

رهبر انقلاب فرمودند: «دشمن باید هزینه بدعهدی خود را بپردازد» (بیانات، 1397/04/20). این تضمین‌های حقوقی، با پشتوانه دیپلماسی فعال و اقتصاد مقاومتی، می‌توانند از تکرار تحریم‌ها جلوگیری کنند، اما ایران باید با هوشیاری عمل کند و هرگز به وعده‌های کاغذی اعتماد نکند.

تهران نیوز: تأثیر این مذاکرات بر روابط ایران با سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی چه خواهد بود؟

کشاورز: مذاکرات عمان تأثیرات مهمی بر روابط ایران با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت:

تقویت روابط با میانجی‌ها (عمان): نقش عمان به‌عنوان میانجی بی‌طرف، روابط ایران با این کشور را عمیق‌تر می‌کند. دیدارهای اخیر مقامات ایرانی و عمانی، مانند گفتگوی عراقچی و البوسعیدی، نشان‌دهنده اعتماد متقابل است. این همکاری می‌تواند به ابتکارات صلح منطقه‌ای منجر شود.

رقابت با رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی: پیشرفت مذاکرات ممکن است نگرانی رژیم صهیونیستی و کشورهایی مثل عربستان را افزایش دهد، زیرا جایگاه ایران در منطقه تقویت می‌شود. این کشورها ممکن است فشارهای دیپلماتیک یا رسانه‌ای علیه ایران را تشدید کنند.

تقویت ائتلاف با قدرت‌های غیرغربی: مذاکرات عمان، با نشان دادن استقلال ایران در برابر غرب، روابط با چین، روسیه و بریکس را مستحکم‌تر می‌کند. به‌عنوان مثال، همکاری در سازمان شانگهای یا قرارداد 25 ساله با چین از این مذاکرات حمایت می‌کند.

تأثیر بر روابط با اروپا: اگر مذاکرات به رفع تحریم‌ها منجر شود، اروپا ممکن است برای احیای تجارت با ایران (مثل خرید نفت یا سرمایه‌گذاری در انرژی) پیش‌قدم شود. اما تجربه برجام نشان داد که اروپا اغلب تابع سیاست‌های آمریکا است.

تهران نیوز: در صورت موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات، چه اقدامات بعدی برای حفظ و گسترش این موفقیت لازم است؟

کشاورز: در صورت موفقیت مذاکرات عمان و دستیابی به توافقی عادلانه، برای حفظ و گسترش این موفقیت اقدامات زیر ضروری است:

نظارت دقیق بر اجرای توافق: ایران باید مکانیزم‌های راستی‌آزمایی قوی، مانند نظارت بین‌المللی یا کمیته مشترک، برای اطمینان از رفع کامل تحریم‌ها و پایبندی آمریکا برقرار کند. تجربه برجام نشان داد که بدون نظارت، تعهدات اجرا نمی‌شوند.

تقویت اقتصاد مقاومتی: موفقیت مذاکرات نباید به وابستگی اقتصادی منجر شود. افزایش تولید داخلی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و گسترش صادرات غیرنفتی  کشور را در برابر بدعهدی‌های احتمالی مصون می‌کند. رهبر انقلاب فرمودند: «اقتصاد مقاومتی، کشور را بیمه می‌کند» (بیانات، 1395/04/05).

توسعه دیپلماسی منطقه‌ای: تقویت روابط با عمان، عراق و دیگر همسایگان و همکاری با بریکس و سازمان شانگهای، جایگاه ایران را در منطقه و جهان تثبیت می‌کند. این امر اهرم‌های ایران را برای مذاکرات آینده افزایش می‌دهد.

حفظ توان هسته‌ای: ایران باید برنامه هسته‌ای خود، از جمله غنی‌سازی و تحقیقات پیشرفته، را به‌عنوان تضمینی برای استقلال علمی حفظ کند. رهبر انقلاب تأکید کردند: «صنعت هسته‌ای نیاز قطعی آینده کشور است» (بیانات، 1393/04/17).

شفافیت و اجماع داخلی: اطلاع‌رسانی شفاف به مردم و هماهنگی میان دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی، اعتماد عمومی و حمایت ملی را تقویت می‌کند.

آمادگی برای بدعهدی احتمالی: ایران باید سناریوهای جایگزین، مثل بازگشت به غنی‌سازی بالاتر یا اقدامات متقابل، را آماده نگه دارد تا در صورت نقض توافق، سریعاً واکنش نشان دهد.

موفقیت مذاکرات تنها آغاز راه است. همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند: «با چشمان باز و دل‌های هوشیار باید عمل کرد» (بیانات، 1392/05/06). این اقدامات، با تکیه بر توان داخلی و دیپلماسی فعال، موفقیت را پایدار و گسترش‌پذیر می‌کنند.

تهران نیوز: اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد، چه سناریوهای احتمالی برای روابط ایران و آمریکا پیش‌بینی می‌کنید؟

کشاورز: در صورت شکست مذاکرات عمان، چند سناریوی احتمالی برای روابط ایران و آمریکا قابل پیش‌بینی است:

تشدید تنش و فشارهای آمریکا: آمریکا ممکن است تحریم‌های جدیدی اعمال کند یا فشار دیپلماتیک و نظامی (مثل مانورهای مشترک با رژیم صهیونیستی) را افزایش دهد. این سناریو با توجه به سابقه دولت‌های آمریکا، به‌ویژه در دوران ترامپ، محتمل است.

ادامه وضعیت موجود (نه جنگ، نه صلح): روابط در حالت تنش کنترل‌شده باقی می‌ماند، با تحریم‌های کنونی و مذاکرات پراکنده بدون نتیجه. این سناریو محتمل‌ترین است، زیرا هیچ‌یک از طرفین تمایل به درگیری مستقیم ندارند.

تقویت جبهه مقاومت و انزوای آمریکا: ایران می‌تواند با گسترش همکاری با محور مقاومت (سوریه، لبنان، عراق) و قدرت‌های غیرغربی (چین، روسیه)، فشار را به آمریکا بازگرداند. این رویکرد جایگاه منطقه‌ای ایران را تقویت می‌کند.

بحران غیرمنتظره: در بدترین حالت، اقدامات تحریک‌آمیز، مثل حملات سایبری یا تنش در خلیج فارس، می‌تواند به درگیری محدود منجر شود. اما این سناریو به دلیل هزینه بالای آن برای هر دو طرف کمتر محتمل است.

 شکست مذاکرات نباید ایران را تضعیف کند؛ رهبر انقلاب فرمودند: «ما از مذاکره ابایی نداریم، اما نباید به دشمن اعتماد کرد» (بیانات، 1394/04/20). ایران باید با تکیه بر اقتصاد مقاومتی، دیپلماسی فعال و توان دفاعی، خود را برای هر سناریویی آماده کند. تقویت روابط با بریکس و همسایگان، بهترین پاسخ به فشارهای آمریکا است.

تهران نیوز: با توجه به تحولات اخیر در عرصه بین‌الملل، از جمله تغییر دولت‌ها و سیاست‌ها، چه استراتژی‌های حقوقی می‌توان برای حفظ دستاوردهای احتمالی این مذاکرات در بلندمدت اتخاذ کرد؟

کشاورز: برای حفظ دستاوردهای احتمالی مذاکرات عمان در بلندمدت، به‌ویژه با توجه به تحولات جهانی مانند تغییر دولت‌ها و سیاست‌ها، استراتژی‌های حقوقی زیر ضروری است:

الزام‌آور کردن توافق در سطح بین‌المللی: تعهدات آمریکا باید از طریق قطعنامه شورای امنیت (تحت فصل هفتم منشور ملل متحد) یا موافقت‌نامه‌های چندجانبه الزام‌آور شوند. این امر توافق را از تغییرات سیاسی داخلی، مانند روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، مصون می‌کند.

مکانیزم‌های تنبیهی در توافق: توافق باید شامل بندهایی مانند «snapback معکوس» باشد که در صورت نقض تعهدات، ایران را مجاز به اقدامات متقابل، مثل افزایش غنی‌سازی به 60٪ یا توقف پروتکل الحاقی، کند. این مکانیزم نقض توافق را برای طرف مقابل پرهزینه می‌کند.

نظارت بی‌طرف بین‌المللی: رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات باید توسط نهادهای مستقل، مانند سازمان ملل یا یک کمیته مشترک با حضور کشورهای بی‌طرف (مثل عمان)، راستی‌آزمایی شود. این نظارت باید دوطرفه باشد و پایبندی آمریکا را هم بررسی کند.

مطالبه غرامت حقوقی: ایران باید در توافق، جبران خسارات تحریم‌های غیرقانونی را به‌صورت حقوقی تضمین کند، مثلاً از طریق آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده یا ایجاد صندوق جبران خسارت.

تنوع‌بخشی به پشتوانه‌های حقوقی: ایران باید با تقویت معاهدات تجاری با کشورهای غیرغربی، مانند قرارداد 25 ساله با چین یا همکاری در بریکس، وابستگی به غرب را کاهش دهد. این معاهدات حقوقی، اهرم‌های ایران را در برابر تحریم‌های یک‌جانبه تقویت می‌کنند.

دشمن باید هزینه بدعهدی خود را بپردازد این استراتژی‌های حقوقی، با پشتوانه دیپلماسی فعال و هوشیاری، می‌توانند دستاوردهای مذاکرات را در برابر تغییرات سیاسی جهانی حفظ کنند.

تهران نیوز: به عنوان سخن پایانی، ارزیابی و چشم‌انداز خودتان از ادامه مذاکرات در راستای بهبود روابط ایران با غرب را بفرمایید.

کشاورز: مذاکرات عمان فرصتی برای تأمین منافع ملی ایران است، اما چشم‌انداز بهبود روابط با غرب با چالش‌های جدی روبه‌رو است. ارزیابی بنده این است که دور اول مذاکرات (آوریل 2025) فضایی مثبت اما مبهم ایجاد کرده است. حفظ موضع عزتمندانه ایران نکته مثبت است، اما عدم پیشرفت در رفع تحریم‌ها یا تضمین‌های عملی، با انتظارات ملت فاصله دارد.

چشم‌انداز آینده به چند عامل بستگی دارد: اول، پایبندی آمریکا به رفع کامل تحریم‌ها و ارائه تضمین‌های حقوقی. دوم، هوشیاری ایران در حفظ خطوط قرمز، به‌ویژه برنامه هسته‌ای. سوم، تکیه بر توان داخلی و اقتصاد مقاومتی برای مصونیت در برابر بدعهدی‌ها. تجربه برجام نشان داد که غرب، به‌ویژه آمریکا، قابل اعتماد نیست و اغلب از مذاکرات برای فشار استفاده می‌کند.

اگر مذاکرات با قاطعیت و بر اساس اصول انقلابی پیش رود، می‌تواند به کاهش تنش و تأمین منافع ایران کمک کند. اما بهبود پایدار روابط با غرب بعید است، مگر اینکه غرب از سیاست‌های خصمانه دست بکشد. ایران باید با تقویت دیپلماسی با همسایگان، چین و روسیه، و تکیه بر توان داخلی، برای هر سناریویی آماده باشد. آینده مذاکرات به هوشیاری ما و اقدامات عملی طرف مقابل بستگی دارد.

انتهای خبر/