به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز» و به نقل از راه دانا؛ در روزهایی که هزینه‌های سفر سر به فلک کشیده و بسیاری از اقشار جامعه حتی از گردشگری داخلی نیز محروم‌اند، برخی آگهی‌ها با عنوان «سفر رایگان»، «تور با تمامی هزینه‌ها پرداخت‌شده» یا «همسفری بدون هزینه»، به‌ویژه در پلتفرم‌های پربازدیدی چون دیوار، برای بسیاری وسوسه‌انگیز شده‌اند. 

اما بررسی میدانی و تحلیل محتوای این آگهی‌ها، پرده از واقعیتی تلخ برمی‌دارد؛ واقعیتی که در آن، واژه‌هایی نظیر «همسفر»، «آشنایی بیشتر» و «سفر خارجی» تنها پوششی برای سوءاستفاده‌های جنسی، اخاذی، یا حتی قاچاق انسان هستند.

آگهی‌هایی با بوی تله‌های غیراخلاقی

«سفر به آنتالیا، همه هزینه‌ها با من، فقط خانم باشه.» «تور داخلی رایگان، لطفاً آقایان تماس نگیرن!» یا «به‌دنبال یک همسفر خانم برای سفر سه‌هفته‌ای، تمام هزینه‌ها با من، اقامت در ویلا یا کمپر.» اینها جملاتی هستند که نه در فضای مجازی بی‌قانون خارجی، بلکه در سایت رسمی دیوار، آن هم در قالب آگهی‌ رسمی منتشر شده‌اند؛ آگهی‌هایی که انتشار آن‌ها هیچ محدودیتی ندارد و تنها با ثبت یک شماره موبایل، قابل بارگذاری هستند.

بررسی موارد مختلف نشان می‌دهد اغلب آگهی‌دهندگان بدون ارائه هرگونه مدرک شناسایی، مجوز یا هویت معتبر، پیشنهادهایی را ارائه می‌کنند که نه‌تنها غیرمتعارف، بلکه در بسیاری موارد، مصداق بارز فریب و سوءاستفاده هستند. یکی با بودجه ۳۰ میلیون تومانی، به‌دنبال همسفری برای سفر به قشم است، دیگری در ازای «همراهی در سفر»، پیشنهاد رابطه‌ای خارج از عرف می‌دهد و فردی دیگر، پروژه فیلم‌برداری سه‌هفته‌ای در شمال را مطرح می‌کند، اما هیچ اطلاعاتی از شرکت تهیه‌کننده یا عوامل پروژه در دست نیست.

تهدیدهای جدی نهفته پشت نقاب «سفر»

مسئله آنجا است که بسیاری از این آگهی‌ها تنها در ظاهر، پیشنهادهایی دوستانه یا تفریحی هستند، اما در باطن، زنجیره‌ای از تهدیدهای جبران‌ناپذیر را در دل خود پنهان کرده‌اند؛ موارد متعددی گزارش شده که در آن‌ها، زنان جوان پس از اعتماد به این آگهی‌ها، در مسیر سفر با تهدید به انتشار تصاویر خصوصی، اجبار به رابطه جنسی، یا حتی رها شدن در مناطق بی‌دفاع مواجه شده‌اند. برخی قربانیان نیز به بهانه حضور در پروژه‌های نمایشی یا مدلینگ، به خارج از کشور منتقل شده و گذرنامه‌هایشان ضبط شده است.

خلأ نظارت؛ مسئولیت پلتفرم‌ها کجاست؟

در این میان، نقش و مسئولیت پلتفرم‌هایی مانند دیوار که میلیون‌ها کاربر روزانه از آن استفاده می‌کنند، بسیار مهم و پرسش‌برانگیز است. چگونه ممکن است آگهی‌هایی با مضمون کاملاً شخصی، جنسی یا مشکوک، بدون هیچ‌گونه راستی‌آزمایی یا فیلترگذاری منتشر شوند؟ اگر برای ثبت آگهی فروش خودرو یا ملک، ارائه کارت ملی، سند مالکیت و کد رهگیری الزامی است، چرا برای پیشنهاد یک سفر چندده میلیونی، صرفاً داشتن شماره تماس کافی‌ است؟

متأسفانه، بسیاری از پلتفرم‌ها تاکنون از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کرده‌اند و با استناد به اینکه «صرفاً بستر انتشار هستند»، از نظارت محتوایی و مسئولیت اجتماعی خود طفره می‌روند؛ این در حالی است که در قوانین کشور، هرگونه بسترسازی برای اقدامات غیرقانونی و آسیب‌زا، حتی به‌صورت غیرمستقیم نیز می‌تواند تحت پیگرد قرار گیرد.

خطرات گسترده‌تر؛ از روابط آسیب‌زا تا قاچاق سیستماتیک

موضوع تنها به یک سفر نامطمئن و سوءاستفاده فردی ختم نمی‌شود؛ برخی شواهد نشان می‌دهد بخشی از این آگهی‌ها، از سوی گروه‌هایی سازمان‌یافته منتشر می‌شوند که هدفشان، قاچاق انسان، تهیه فیلم‌های مستهجن، یا استفاده از قربانیان در شبکه‌های فساد است. جذب طعمه با وعده‌ «تور رایگان» یا «پروژه مدلینگ»، از متداول‌ترین روش‌هایی‌ست که در کشورهای همسایه نیز سابقه‌ای تلخ دارد.

در ایران نیز اگرچه آمار رسمی درباره حجم قربانیان این روش‌ها منتشر نشده، اما بررسی گزارش‌های پلیس، روایت‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی و آمار تماس با مراکز مددکاری، حاکی از روندی نگران‌کننده است که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند ابعاد ملی پیدا کند.

آسیب‌شناسی اجتماعی؛ چرا برخی در دام می‌افتند؟

نباید فراموش کرد که فقر اقتصادی، نداشتن تفریح و سفر در سبک زندگی مردم، نبود آموزش‌های ایمنی در فضای مجازی و ضعف سواد رسانه‌ای، دلایلی مهم برای افزایش آسیب‌پذیری افراد به‌ویژه نوجوانان و زنان جوان است. وقتی تصویر سفر، آرامش، خوشی و تجمل از طریق شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود و در مقابل، امکان تجربه آن برای بسیاری فراهم نیست، برخی ممکن است چشمان خود را بر نشانه‌های خطر ببندند و فریب ظاهر آگهی را بخورند.

آنچه به‌عنوان «تور رایگان» یا «همسفری بدون هزینه» تبلیغ می‌شود، در بسیاری موارد سرآغاز یک زنجیره تهدیدآمیز و مخرب است که می‌تواند به فروپاشی امنیت روانی، جسمی و حتی حیثیتی افراد منجر شود. این موضوع نیازمند برخورد جدی قضایی با آگهی‌دهندگان متخلف، بازبینی در سیاست‌های محتوایی پلتفرم‌ها و افزایش نظارت هوشمند بر محتوای بارگذاری‌شده است.

از سوی دیگر، نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها، خانواده‌ها و مدارس باید با آموزش‌های هدفمند، نسل جوان را در برابر چنین تله‌هایی واکسینه کنند؛ در غیر این صورت، سفری که می‌توانست فرصت رشد و نشاط باشد، به ایستگاهی برای تباهی و تردید تبدیل خواهد شد.