بررسی حفظ کرامت زنان پیش از پیروزی انقلاب 

فاضلی: کرامت موضوعی است که در قرآن مانند آیه «و لقد کرمنا بنی آدم» بیان شده است و مضمون آن بیانگر این مطلب است که هر چه افراد برای تقوای بیشتر تلاش کنند، به کرامتشان افزوده می‌شود. خداوند کرامت را به همه انسان‌ها عطا کرده و کسی که اهل کرامت است، زندگی‌اش با فردی که حفظ کرامت نکرده، متفاوت است.

محمدرضا پهلوی در یکی از گفتگوهای خود با زن خبرنگار ایتالیایی با اعتقاد به اینکه «زن باید فریبا باشد»، خطاب به وی می‌گوید: تک‌تک شما زنان توطئه‌گر هستید. دیدگاه ظاهرگرایی شاه باعث توجه زنان آن دوره به ظاهرشان شده بود و زنان زیبارو درخشش و جلوه بیشتری داشتند. حال آن‌که گفتمان اسلامی مغایر این نگرش توجه به ظواهر زنان است.

تثبیت موضوع کرامت برای زنان موجب درخشش ویژه زن در اجتماع می‌شود. گفتمان انقلاب اسلامی موجب شد زن به ارزش‌های وجودی خویش در خانواده به عنوان دختر، همسر و مادر بیشتر واقف شود. آمارهای رسمی حاکی از آن است که پس از پیروزی انقلاب در جامعه نیز بانوان در مناصب علمی، پزشکی، ورزشی، اجتماعی و فرهنگی درخشیدند.

زن هر اندازه کرامت داشته باشد، عزتش نیز افزوده شده و بالتبع هویتش ارتقاء پیدا می‌کند و ارتباط مستقیم بین کرامت و هویت باعث می‌شود زنان بتوانند همزمان هم در خانواده و هم در جامعه به خوبی نقش‌آفرین باشند.

نقص بزرگی که در طول انقلاب اسلامی داشتیم، عدم معرفی سهم زنان و نقش‌آفرینی آنان در ساخت ایران قوی است که متأسفانه مغفول مانده و باید این اتفاق بیفتد.

نادی: کرامت در لغت به معنی گرامی داشتن و شرافت دادن است. نگاه غرب به زن در ادوار گذشته با  نگرش کالایی‌بودن، تاریخی دردآلود و پرماجرا را برایش رقم زد و مظلوم واقع شد، به ویژه در عصر جاهلیت که زنان را شوم دانسته و زنده به گور می‌کردند. با ظهور اسلام و عطا کردن دختری به پیامبر اکرم (ص)، کرامت زن جلوه‌ای تازه گرفت که نشان‌ از دید شرافتمندانه و بزرگ‌منشانه نسبت به او است.

سیر تکاملی کرامت زنان پس از انقلاب

پیش از انقلاب نگرشی مدرنیته نسبت به زن وجود داشت و او را در ظاهر ارزیابی می‌کردند و این نگاه باعث شده بود بانوان جلوه فریبانه خود را بیشتر به نمایش بگذارند؛ اما پس از انقلاب با نگاهی گذرا به تاریخ، زنان یک سیر تکاملی داشته‌اند، اسلام با در نظرگرفتن ظرافت‌های وجودی، آنان را صاحب کرامت ذاتی و اکتسابی می‌داند و در موضوع کرامت با توجه به آیه «و کرمنا بنی آدم...» تفاوتی بین جنسیت زن و مرد قائل نیست. 

 پیامبر اکرم (ص) زن را ریحانه می‌دانستند و دخترشان را در حضور جمع تکریم می‌کردند و بر دستانشان بوسه می‌زدند و جای خودشان را به ایشان می‌دادند، از این رو پس از انقلاب با پیروی از سیره پیامبر (ص) دید شرافتمندانه به زنان وجود دارد و این در حالی است که پیش از انقلاب به دلیل توجه به جنبه فریبانه زنان در واقع به آنان ظلم می‌شد.

نهادینه‌سازی مفهوم درست کرامت و آزادی در جامعه

 فاضلی: اگر منصفانه قضاوت کنیم، از یک سو برای نهادینه‌سازی مفهوم آزادی در شعار انقلاب اسلامی مبنی بر «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» به‌منظور بسط جامعه توحیدی به اندازه کافی کار نکردیم که اکنون جوانان ما با مفهوم آن مشکل دارند، توقف فعالیت ما در دوران پس از انقلاب بر روی «آزادی» موجب سردرگمی جوان ما و وقوع اتفاقات کف خیابان در سال 1401 شد و این شعار مغفول ماند، اگرچه آن موج فضای مجازی در همان برهه متوقف شد.

 آزادی در اسلام بر اساس‌نامه 31 حضرت امیر در نهج‌البلاغه این‌گونه تعریف می‌شود که «غیر از خدا را نپرستیم که پرستش پروردگار آزادی است» و بیانگر این مفهوم است که انسان آزاد آفریده شده است و حقش آزادی است، پس بر ما تکلیف شده است که شعار آزادی را حفظ کنیم و چنانچه نتوانیم از آن پاسداری کنیم، در تکلیف خود کوتاهی کرده‌ایم؛ بنابراین بر اساس این تعریف از آزادی در دوران پس از انقلاب مفاهیم هویت، کرامت و آزادی را به‌خوبی تبیین نکرده‌ایم.

 روان‌شناسان دو تعریف برای مفهوم «هویت» دارند، هویت انسانی و اجتماعی، اما تعریف اسلام از این عبارت به شکل بی‌هویت و باهویت است و در واقع مفهوم بی‌هویت به شخصی اطلاق می‌شود که از هویت الهی فاصله گرفته است. براین‌اساس ابتدا می‌بایست تعریف و فهم درستی از هویت، کرامت و آزادی برای جوان امروز داشته باشیم و بازگویی این مفاهیم به شکل صحیح می‌تواند کمک می‌کند.

 از سوی دیگر، از افرادی که درک درستی از این مبانی اسلامی داشتند، در بسط شکل صحیح مفاهیم در جامعه کمک نگرفتیم و از این بانوان فرهیخته برندسازی نکردیم. زنان فرهیخته‌ای مانند دکتر بی‌بی فاطمه حقیرالسادات که با 12 اختراع و فعالیت در بیش از 70 پروژه علمی داخلی و بین‌المللی جزو اولین بانوانی است که در رشتۀ دکتری نانو بیوتکنولوژی برای ارتقاء اسلام با حفظ هویت، کرامت و آزادی در دنیا درخشید یا دکتر نیلوفر شادمهری، بانوی نخبه محجبه‌ای که برای ادامه مقطع دکترا بورسیه کشور فرانسه شد.

سیر تکاملی کرامت بانوی ایرانی با ظهور انقلاب

 نادی: باتوجه‌به هدف حکومت پیش از انقلاب مبنی بر توجه به‌ظاهر و دلربایی زن، او را از توجه به جامعه دور کرده بود؛ اما با ظهور انقلاب بانوی ایرانی یک سیر تکاملی را طی کرد و علاوه بر خلقت ظریفش، صاحب‌نظر و دارای حق رأی و کرامت شد که این دیدگاه با ذائقه مخالفان اسلام سازگار نبود. دشمنان اکنون پیشرفت و درخشش زنان ما با اعتقادات اسلامی در عرصه‌های اجتماعی، علمی و پژوهشی و در مناصب دولتی را می‌بینند و برایشان دشوار است که زن مسلمان در یک کشور اسلامی منزوی و محدود نباشد و پابه‌پای مردان پیش رود.

 با درنظرگرفتن این موارد پی می‌بریم که دشمنان با رسیدن به اهدافشان با زن پیش از انقلاب کاری نداشتند؛ اگرچه با افزایش هجمه‌ها به زن پس از انقلاب با این سیر تکاملی که در پیش دارد، حتی با نفوذ در اندیشه و اعتقادات و منزوی کردن او نیز نتوانستند موفق عمل کنند و به هدفشان نرسیدند، آمارها حاکی از آن است که روزبه‌روز تعداد زنان مسلمان دنیا و در پی آن کرامت بانوان افزوده می‌شود و مصداق آن در برهه‌هایی مانند حضور پرشور بانوان در اربعین به منصه ظهور گذاشته می‌شود، ازاین‌رو هجمه‌های دشمن بر روی زنان را بیش از گذشته شاهد هستیم.

حضور مقتدرانه  با وجود چالش‌ها در مسیر پیشرفت

 نادی: با توجه‌ به نقش اساسی زنان در پیروزی انقلاب، حضور آنان در تثبیت و استمرار انقلاب نیز قابل‌کتمان نیست. همان‌طور که امام راحل نیز در جمله «این انقلاب وام‌دار بانوان بود»، به این موضوع اشاره کرده است.

زنان با حضوری مقتدرانه و بیش از 50 درصدی خود در پیروزی انقلاب، دو جنبه را حفظ کردند و در نقش هم مادری و همسری در خانه و هم حضور اجتماعی با ظرفیتی دوبرابر ایفای نقش کردند. اگر با وجود این حضور عزتمندانه هنوز به موفقیت کامل دست نیافته‌اند، شاید دلیلش عدم حمایت کامل از بعضی قوانین حقوقی آنها مانند قوانین ویژه مادران شاغل (قوانین زایمان و شیردهی) است که در برخی ادارات اجرا نمی‌شود و چالشی است که موجب کندی روند پیشرفت بانوان می‌شود.

پرورش فرزندان با فرهنگ مقاومت؛ یک ضرورت

 فاضلی: دشمنان با «ایران قوی» مشکل دارند. در طول 45 سال انقلاب اسلامی، زنان ما به‌سوی قله در حرکت‌اند که پیمودن این مسیر با سختی نیز همراه است، اگرچه سختی‌ها موجب رشد و شکوفایی می‌شوند.

 به‌منظور سهولت این مسیر می‌بایست با تدبیر بیش‌تر در پیروی از ولایت و همراهی با رهبری جامعه با استفاده از ظرفیت بانوان برای تربیت نسلی مقاوم و تاب‌آور در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی استفاده کنیم. نیاز است که زنان تأثیرگذاری همانند مادر حاج قاسم را به‌عنوان الگوی مادر موفق روستایی در تربیت فرزندی قهرمان و پرچم‌دار اسلام به جامعه معرفی کنیم. پس ضروری است که فرزندانمان را با فرهنگ مقاومت پرورش دهیم. اما با ورود تکنولوژی به زندگی، کودکانمان را رفاه‌زده و مصرف‌گرا تربیت کردیم که با تغییر این رویه و سختی در فراهم‌کردن خواسته‌هایشان، آنها را به‌سوی فرهنگ مقاومت سوق دهیم.

اعتمادسازی بانوان با حمایت‌های قانونی و مالی

 نادی: اگر در عصر حاضر ویژگی‌های فطری بانوانمان را به خودشان یادآوری کنیم، از طریق برنامه‌های تلویزیون و تولید فیلم‌های زنان تأثیرگذار، فرصت حضور بانوان توانمند را در صحنه‌های مختلف ایجاد کنیم و حمایت‌های قانونی و مالی و اعتمادسازی بانوان صورت گیرد، جامعه زنان و بالتبع تربیت نسل آینده سیر تکاملی خود را به‌خوبی خواهد داشت. چنانچه دولت نگاه ویژه‌تری به بانوان داشته باشد، به این هدف والا می‌رسیم.

 فاضلی: اگر با حمایت دولت زمینه‌های فعالیت بانوان در جامعه بیش‌تر شود - همان‌طور که در عصر پیروزی انقلاب نیز با کمترین امکانات نقش‌آفرینی خود را ثابت کردند - موفقیتشان چندبرابر افزایش خواهد داشت.

اجرای برنامه‌های جوان‌پسند با هدف تقویت هویت زنان

فاضلی: افزایش روزافزون بی‌حجابی آمار درستی نیست؛ چراکه پس از اغتشاشات 1401 افرادی که تصمیم به بی‌حجابی گرفتند، در همان زمان کشف حجاب کردند، از سوی دیگر همان دوران بسیاری از افراد گمراه که با این موج همراه شده بودند، به اعتقاداتشان شک کرده و برگشتند. سردار سلامی، فرمانده‌کل سپاه پاسداران خطاب به دشمن بیان کرد: «ما با همان جوانانی که به مصاف ما آمدید به مقابله با شما می‌آییم».

گزارش‌ها از مراسم اعتکاف سال جاری حاکی از آن است که آمار دختران در اعتکاف امسال بیش‌تر از میزان اعلامی است، چراکه ظرفیت ثبت‌نام کمتر از درخواست‌ها بود. آن‌چه که ما شاهد بودیم، اعتکاف فرصت خلوتی ریحانه‌ای با خدا را در یک فضای آرامش‌بخش معنوی برای جوانان رقم زد. دختران نوجوانی که در ظاهر کاملاً با بقیه متفاوت بودند؛ اما در مراسم اعتکاف از سایرین پیشی می‌گرفتند. 

وظیفه ما به عنوان فعالان فرهنگی سوق‌دادن جوانان در این محافل به سوی تقویت کرامت و هویت آنها است، در مواردی ضعف ما در فقدان برنامه جوان‌پسند در مساجد، پایگاه‌ها و هیئات است که می‌بایست لحاظ کنیم.

فراگیری ویژگی‌های زنانه در قالب الگوی اسلامی

نادی: هجمه‌های غرب به انقلاب نبوده، بلکه به اسلام است. آنها غافل از این موضوع هستند که خدامحوری و خداجویی ذاتی است، حال آن‌که با وجود تلاش‌هایشان با هدف ضربه به ذات زن و هزینه‌های هنگفت برای تولیدات محتوا و ساخت فیلم‌های ضدفرهنگی که شاهد آن هستیم در مراسم‌های مذهبی مانند عاشورا، اربعین یا اعتکاف نقشه‌های شومشان با حضور بانوان کم‌حجاب و بی‌حجابی که فطرت خداجو دارند، نقش برآب شده و این موضوع برای زنان جامعه ما موفقیت بزرگی محسوب می‌شود.

هدف اصلی جامعه اسلامی، فعال‌سازی فراگیر زنان با ویژگی‌های متمایز زنانه در قالب الگوی اسلامی است. به جرأت می‌توان گفت در دهه‌های آتی پیشرفت جامعه زنان ایران در زمینه‌های مدیریتی، پزشکی، ورزش و سیاست خودش را نشان خواهد داد. 

پیوند خلقت و فطرت؛ حق مسلم زن مسلمان

فاضلی: حق مسلم یک زن، ایجاد هماهنگی بین خلقت و فطرت او در راستای نیل به کمال است و غرب به دنبال جدایی این دو از یکدیگر به عنوان بزرگ‌ترین ظلم به زن است. جامعه غربی علی‌رغم ادعای مدرنیته هزار و 300 سال از کشور اسلامی ما عقب‌تر است؛ چرا که تنها از حدود 100 سال پیش با تفکر فمنیستی برابری حقوق زن و مرد به دنبال احقاق حقوق رأی، مالکیت و تحصیل زنان در کشورهایشان بودند و این در حالی است که بانوان الگوی ما، فاطمه (س)، زینب (س) و معصومه (س) عالمه بودند که نشان از تأکید اسلام بر علم‌آموزی بانوان دارد.

زنان غربی در پی تساوی حقوق زن و مرد بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های این‌دو در آفرینش، ستمی را متحمل شدند که از حقوقشان فاصله بیش‌تری گرفتند. گزارش‌ها نشان می‌دهد، برخی زنان فمنیست با مشاهده امتیازاتی مانند حقوق مالی زن به اسلام روی آوردند و توقعات فمنیستی خود را یافتند. پس ما به عنوان متولیان فرهنگی می‌بایست سفیرانی پرورش دهیم تا حقانیت اسلام را در غرب تبیین کنند.

انتهای خبر/