گفتگوی تفصیلی با مشاور و روانشناس حوزه کودک؛
۳ دوره طلایی، کلید موفقیت و رشد سالم
یادگیری و تربیت کودکان در سه دوره طلایی زندگی از اهمیت ویژهای برخوردار است، این دورهها شامل دوران نوزادی (۰-۳ سال)، دوران پیشدبستانی (۳-۶ سال) و دوران ابتدایی (۶-۱۲ سال) هستند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز»، در دوران نوزادی، مغز کودک به سرعت در حال رشد است و تجربیات اولیه میتواند تأثیر عمیقی بر ساختار ذهنی و اجتماعی او بگذارد، در دوران پیشدبستانی، مهارتهای زبانی و شناختی پایهریزی میشود که برای یادگیریهای بعدی بسیار حیاتی است. در دوران ابتدایی نیز، کودک مهارتهای اجتماعی و تحصیلی خود را تقویت میکند و پایههای موفقیتهای آینده در این دوران شکل میگیرد. بنابراین، توجه به یادگیری و تربیت در این سه دوره، برای شکلدهی به شخصیت و آینده تحصیلی و شغلی کودک ضروری است.
قاسم آزاد، مشاور و روانشناس کودک و نوجوان، با سالها تجربه در زمینه مشاوره و درمان مشکلات روانی و رفتاری کودکان و نوجوانان، شناخته شده است.
وی بهویژه در زمینه شناخت و تحلیل مشکلات روانی و عاطفی کودکان، ارائه راهکارهای عملی برای بهبود روابط خانوادگی و تحصیلی و کمک به والدین در تربیت فرزندان موثر، فعالیت میکند.
این روانشناس با استفاده از روشهای نوین روانشناسی، توانسته است به بسیاری از خانوادهها کمک کند تا چالشهای تربیتی و روانی خود را با موفقیت پشت سر بگذارند و مسیر رشدی سالم و موفق برای فرزندان خود فراهم کنند.
با روانشناس و مشاور حوزه کودکان در مورد علت اختلالات و آسیبهای رفتاری گفتگویی داشتهایم تا ابعاد مختلف این مشکلات را بررسی کنیم.
تهران نیوز: از اهمیت سه دوره طلایی تربیت کودک بارها اشاره شده است، لطفاً برای ما توضیح دهید که این سه دوره چیست و چرا در تربیت کودکان تا این حد مهم هستند؟
آزاد: یکی از مباحث بسیار مهم در تربیت کودکان، توجه به دورههای طلایی یادگیری است. این دورهها شامل پیش از دبستان، دوران مدرسه و نوجوانی هستند. اولین و مهمترین دوره، همانطور که گفته شد، دوره پیش از دبستان است. در این زمان، ذهن کودک مانند یک اسفنج عمل میکند و به راحتی مفاهیم مختلف را جذب میکند. بنابراین، در این دوره باید مراقبت ویژهای از کودک داشت تا بتواند اصول اولیه زندگی را بیاموزد. این اصول تنها به مفاهیم آموزشی محدود نمیشود، بلکه شامل یادگیری مهارتهای اجتماعی، عاطفی و حتی رفتارهای اخلاقی است.
دورههای بعدی نیز اهمیت خاص خود را دارند. در دوران مدرسه و نوجوانی، باید به شکل خاص به نوع تربیت و یادگیری توجه کنیم. در این دوران، علاوه بر آموزش مفاهیم علمی، باید به مشارکت و مسئولیتپذیری کودک و نوجوان اهمیت بدهیم. مشارکت در تصمیمگیریها و تعاملات اجتماعی نقش اساسی در شکلگیری شخصیت آنها دارد.
تهران نیوز: اشاره کردید که در این دوران باید به نوع برخورد با مدرسه و محیط اجتماعی توجه ویژه داشته باشیم، آیا میتوانید بیشتر توضیح دهید که این برخوردها چگونه بر یادگیری و تربیت تاثیر میگذارند؟
آزاد: کودک در این دوران نه تنها مفاهیم علمی را میآموزد بلکه نوع برخورد و تعامل او با محیطهای اجتماعی و مدرسه به شدت بر شخصیت او تاثیرگذار است. ما باید به کودک کمک کنیم تا در این محیطها احساس امنیت و راحتی کند تا بتواند به راحتی از تجربیات اجتماعی خود یاد بگیرد.
نوع برخورد والدین با مدرسه، معلمان و سایر افراد جامعه نیز میتواند به طور غیرمستقیم بر نگرش کودک به محیط اجتماعی تأثیر بگذارد. به طور مثال، اگر والدین به مدرسه و معلمان احترام بگذارند و درگیر مسائل مدرسه شوند، این رفتارها به کودک نیز منتقل میشود.
تهران نیوز: در بسیاری از خانوادهها مشکلاتی در ارتباط کلامی وجود دارد، به نظر شما چه عواملی باعث این مشکلات میشود و چگونه میتوان آنها را برطرف کرد؟
آزاد: یکی از مشکلات بزرگ در جامعه امروز، عدم توانایی در برقراری ارتباط سازنده است، بسیاری از والدین ممکن است خوب صحبت کنند اما نمیدانند چگونه از کلمات خود به درستی استفاده کنند.
این مشکل زمانی بیشتر نمایان میشود که ارتباطات دچار سکوت یا پرخاشگری میشود. به نظر من، برای برقراری ارتباط مؤثر باید کلمات نه تنها دقیق بلکه محبتآمیز و آرامبخش باشند.
وقتی با کودکان صحبت میکنیم، باید به یاد داشته باشیم که آنها از ما الگو میگیرند. کلام آرام و محبتآمیز باعث میشود که کودک احساس امنیت کند و بتواند به درستی رفتارهای اجتماعی را از ما بیاموزد.
تهران نیوز: در دنیای امروز که گوشیهای هوشمند بخش عمدهای از زندگی افراد را تشکیل میدهند، چه تدابیری برای استفاده درست از این فناوریها باید اتخاذ شود؟
آزاد: به نظر من، یکی از بزرگترین چالشها در دنیای امروز، استفاده بیرویه کودکان از این گوشیهای هوشمند است. این وسایل میتوانند مشکلات زیادی را برای کودکان ایجاد کنند.
آنها میتوانند به راحتی کودک را به سمت انزوا و مشکلات اجتماعی سوق دهند، تا سن ۱۲ سالگی باید از دادن گوشیهای هوشمند به کودکان خودداری کرد، اگر کودک قرار است از گوشی استفاده کند، باید این کار تحت نظارت والدین و در محیطی شفاف صورت گیرد.
همچنین باید از کودکان خواسته شود که بازیهای مشارکتی انجام دهند تا از تاثیرات منفی این فناوریها بر روی ذهن و رفتارشان جلوگیری شود.
تهران نیوز: مهمترین عواملی که باید در تربیت فرزندان به آنها توجه کرد چیست؟
آزاد: اولین نکتهای که باید به آن توجه کرد، ایجاد اعتماد به نفس در کودکان است، زمانی که کودک اعتماد به نفس داشته باشد، میتواند در موقعیتهای اجتماعی و حتی در موقعیتهای رهبری موفق عمل کند. همچنین، از آنجایی که کودکان بیشتر از ما الگو میگیرند، باید توجه داشته باشیم که رفتار و گفتار ما مستقیماً بر رفتار آنها تأثیر میگذارد.
بنابراین، استفاده از کلمات محبتآمیز و تقویت مهارت عذرخواهی در برابر اشتباهات بسیار اهمیت دارد. همچنین توجه به نقاشیها و فعالیتهای خلاقانه کودکان میتواند به رشد عاطفی و اجتماعی آنها کمک کند.
تهران نیوز: در نهایت، شما به مشکلات رفتاری کودکانی که با اختلالات مختلف مواجه هستند اشاره کردهاید، آیا میتوانید توضیح دهید که چگونه میتوان به درمان این اختلالات پرداخت؟
آزاد: اختلالات رفتاری مانند پیشفعالی، اوتیسم، اختلالات کرداری مانند دروغگویی و خشونت و مشکلات یادگیری باید به دقت بررسی و درمان شوند.
پیشفعالی معمولاً نیاز به مداخلات درمانی و آموزشی دارد. در مورد اختلالات کرداری مانند دروغگویی و خشونت نیز باید به ریشههای این رفتارها پی برد و بهطور مؤثر از طریق درمانهای روانشناختی و تربیتی، این مسائل را حل کرد، درمان این اختلالات میتواند به کودک کمک کند تا رفتارهای اجتماعی و ذهنی سالمتری داشته باشد.
تهران نیوز: بسیار متشکرم از توضیحات ارزشمند شما. امیدواریم این نکات به والدین کمک کند تا در تربیت فرزندان خود موفقتر عمل کنند.
شهریار آزاد: من هم از شما تشکر میکنم و امیدوارم همه والدین با دقت و آگاهی بیشتری به تربیت فرزندان خود بپردازند تا نسل آینده با سلامت روانی و اجتماعی بهتری پرورش یابد.
انتهای خبر/