به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز»، معصومه قلیخانی کارشناس حو‌زه قرآنی در یادداشتی نوشت؛ حدود ۹۰ تا ۱۲۴ هزار نفر در روزی خاص همراه پیامبر اسلام بودند؛ جمعیتی عظیم که طبق روایت ۱۱۰ صحابه، در حساس‌ترین نقطه تاریخ اسلام حاضر بودند. اما این جمع، صرفاً توده‌ای از مردم نبود. آنان حاجیانی بودند که افتخار یافتند مناسک حج را در کنار رسول خدا انجام دهند؛ حجی که نخستین و واپسین حج پیامبر بود، و این فرصت بی‌نظیر تنها نصیب آنان شد. آنان نه‌تنها گوسفند قربانی کرده بودند، بلکه نفوس خود را برای ورود به مرحله‌ای تازه از عبودیت آماده کرده بودند.

نفس قربانی شده، نه فقط گوسفند
در این حج، حاجی‌ها به ظاهر، حیوانی را قربانی کردند، اما حقیقتاً آنچه ذبح شد، "نفس" بود؛ هوای نفس، خودخواهی و دلبستگی به دنیا. پس از این قربانی، حاجی دیگر کسی نیست که تنها ظاهراً پاک شده باشد، بلکه روح او نیز به مرحله‌ای تازه از تقوا و عبودیت وارد شده است. همین دل کندن از دنیا بود که سبب شد تا لحظه آخر در محضر پیامبر باقی بمانند و از هوایی تنفس کنند که رسول تنفس می‌کرد.

آغاز مسیر بازگشت؛ اما با دلی پر از شوق و اندوه
کاروان به‌تدریج آماده بازگشت می‌شد. شترها بار بسته بودند، اسب‌ها زین شده بودند و راه، طولانی بود. اما همراهی با پیامبر، چیزی نبود که حاجیان به‌سادگی از آن دل بکنند. بسیاری عهد کردند تا جایی که راه اجازه می‌دهد، از پیامبر جدا نشوند؛ زیرا کجا بروند که دل‌هایشان جدا شود؟

غدیر؛ توقفی مهم در مسیری مقدس
در میانه راه، پیامبر به نقطه‌ای به‌نام «غدیر خم» رسید. منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا و در مسیر تقاطع راه‌های حیاتی: به‌سوی مدینه، مصر و عراق. در آنجا فرمان توقف داد. کاروان‌هایی که جلو افتاده بودند بازگردانده شدند، و عقب‌ماندگان با شتاب خود را رساندند. چراکه پیامبر، تصمیم داشت سخنی بسیار مهم و سرنوشت‌ساز را در این نقطه بگوید. همه دریافتند که باید شاهد واقعه‌ای تاریخی باشند.

منبر جهاز شتران و ابلاغی بی‌تکرار
در این اجتماع عظیم، نماز جماعت برگزار شد. سپس به دستور پیامبر، از جهاز شتران منبری ساخته شد. پیامبر بر بلندی ایستاد تا همه او را ببینند. برای آن‌که همه بشنوند، پیام‌رسان‌هایی امین انتخاب شدند تا خطبه پیامبر را جمله‌به‌جمله بازگو کنند. در اینجا دیگر نه کسی نمی‌بیند، و نه کسی عذری برای نشنیدن دارد.

آغاز خطبه با حمد خداوند؛ پایه‌ای برای کلامی آسمانی
پیامبر با نام خداوند آغاز کرد و ستایش او را بر زبان جاری ساخت: ستایش خدایی که در یگانگی‌اش بلندمرتبه، در نزدیکی‌اش به آفریدگان بی‌نظیر، و در قدرتش بی‌همتاست. این حمد، نه فقط شروعی برای یک خطبه، که اشاره‌ای عمیق به نقطه عزیمت پیامبر برای معرفی امر مهمی بود که از جانب خدا مأمور به ابلاغ آن شده بود.

دستور خدا، صریح و فوری: ابلاغ کن!
آیه نازل شد:

«یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ»

این آیه، خط بطلانی بود بر تعلل و مسامحه و نشان می‌داد خداوند تصمیم گرفته است که جامعه اسلامی، از هم‌اکنون بر پایه ولایت و رهبری الهی بنا شود.