به گزارش شبکه خبری تهران نیوز، هنوز به سختی صد روز از استقرار دولت نهم می‌گذشت که هیأت وزیران طرح اولیه سهام عدالت را با هدف توزیع عادلانه ثروت دولت میان قشرهای مختلف جامعه تصویب کرد.
آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون بر اساس توزیع سهام عدالت؛ آیین‌نامه‌ای که در سال اول دولت در 9 بهمن 84 به تصویب هیأت وزیران رسید.
سهام عدالت عنوان دهن پرکنی بود. در آن زمان دولت به این طرح امیدها بسته بود و چشم خیلی‌ها به این سیاست خلاق دوخته شد. هر چند حرف و حدیث ها و نظرات مثبت و منفی در خصوص این طرح وجود داشت. اما اگر نکات منفی را کنار بگذاریم احتمالا کسی نمی‌تواند انکار کند که این طرح خوب با شکست مواجه شد.
در دولت دهم که تحت مدیریت احمدی نژاد بود اقدامات موثری برای به سرانجام رساندن این طرح انجام نشد پس از آن هم دولت یازدهم و دوازدهم هم روی خوشی به سهام عدالت نشان ندادند.
در یک اظهار نظر جنجالی علی طیب نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم گفته بود سهام عدالت به شیوه‌ای که اجرا شد جز بی‌صاحب‌سازی بنگاه‌های خصوصی ثمره دیگری نداشت و 62 بنگاه اقتصای بی‌صاحب شده بودند و پرسیده بود آیا صاحبان سهام عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکت‌ها را دارند؟!
بیشتر بخوانید:
داستان طولانی سهام عدالت چیست؟
سهام عدالت از سال 84 شروع و در سال 85 هیأت وزیران این طرح را تصویب کردند و یک طیف بسیار وسیعی از جامعه مشمول سهام عدالت شدند و اهداف مختلفی برای سهام عدالت ذکر شد که مهم ترین آنها واگذاری بنگاه‌ها به مردم و مردمی شدن اقتصاد و مشارکت مردم در اقتصاد شاه بیت سیاست مداران در این تصمیم بود.
بعد از آن سازوکاری که در خصوص این طرح تصویب شد تعاونی‌ها و شرکت‌هایی استانی تشکیل شدند، پیچیدگی‌های خاصی ایجاد شد که منجر به این شد که سیاست مداران آگاه شوند این شرایط مطلوب نیست و زمان زیادی برای جایگزینی گذاشتند که نهایتا تصمیمات ختم به فرمایش رهبری برای آزادسازی سهام عدالت شد.
احمدی نژاد زمانی که از سهام عدالت صحبت می‌کرد هدفش توزیع عادلانه ثروت میان قشرهای مختلف جامعه بود به نظر می‌رسد سهام عدالت تیکه‌ای از پازل هدفمندسازی یارانه‌ها بود.
سهام عدالت نوعی خصوصی‌سازی است؟
اگر خصوصی‌سازی را واگذاری مالکیت به غیر دولت بدانیم نوعی خصوصی‌سازی است، اما حق رای به بنگاه‌ها داده نشده است. سیاست زدایی از بنگاه‌ها رخ نداد همچنین در طرح سهام عدالت اختیارات بنگاه ها واگذار شده این اتفاق رخ نداده است.
سهام عدالت یکی از چالش برانگیزترین طرح‌های ارایه شده در طی 20 سال اخیر کشور است که این چالش‌ها از سه زاویه بنگاه، دولت و مردم قابل بررسی است.
کم چالش‌ترین قسمت مرتبط به مردم بوده که در شناسایی افراد مشمول سهام عدالت خطاهایی به علت ضعف سیستم‌های اطلاعاتی کشور وجود داشته است.
بعد چالشی دولت از آن جهت است که در دولت‌های قبلی فروش نفتی کشور خوب بود و دولت کمبود بودجه و آثار تحریم‌ها را کمتر حس کرد و اتفاقی که افتاد این بود که مقدار قابل توجهی از دارایی به کسری از ارزش خود به مردم واگذار شد، هر چند به صورت اقساطی اما به هر حال می دانیم انتقال ثروت از دولت به مردم اتفاق افتاد اما برای انتقال ثروت دولت می‌توانست با روش های جایگزین بهتری این امر را انجام دهد.
پرچالش‌ترین بعد سهام عدالت در بنگاه‌ها است. با سازوکاری که ایجاد شد دولت همچنان کنترل بنگاه‌ها را در اختیار داشت و از جهاتی بیشتر از کنترل دولتی بود زیرا یکسری شرکت سرمایه گذاری استانی ایجاد شدند و آنها در هیأت مدیره شرکت‌ها حضور داشتند و لزوما نه به نفع مردم کار می‌کردند نه به نفع دولت و از جهت حکمرانی شرکتی به بنگاه‌ها یک معضل جدی ایجاد شد.
کدام بنگاه‌ها در سبد سهام عدالت قرار گرفتند؟
بنگاه‌هایی که در سبد سهام عدالت قرار گرفتند طیف وسیعی را شامل می‌شوند که عده ای بورسی و عده دیگر غیر بوسی و از صنایع مختلف با شرایط سودآوری متفاوت بودند اما اگر بخواهیم به طور دقیق بررسی کنیم پرتفوی سهام عدالت منحصر به فرد است.
چه اتفاقی برای بنگاه‌ها با عرضه سهام عدالت رخ داد؟
متاسفانه هیچ مطالعه‌ای بر این موضوع انجام نشده و نمی‌توان به صورت علمی ادعا کرد که چه اتفاقی برای آنها رخ داده است. اما طبق شواهد و شنیدارها خیلی از بنگاه‌ها دچار مشکلات خاص خود شدند.
انتهای پیام/*
